Miếu Trò một trong những công trình tín ngưỡng đậm chất văn hoá Việt cổ được người Tứ Xã gìn giữ để trường tồn theo dòng lịch sử
Giới thiệu về Miếu Trò trước khi được tôn tạo
Ngôi Miếu trước khi được tôn tạo
Miếu Trò hay còn gọi là Miếu Trò Trám xã Tứ Xã huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ là một di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh, đã được UBND tỉnh Phú Thọ xếp hạng di tích lịch sử văn hóa tại quyết định số 2837/QĐ-UBND ngày 01/11/2007. Miếu Trò xã Tứ Xã là một công trình văn hóa của địa phương, miếu được xây dựng và tọa lạc trên vị trí đắc địa giữa rừng Trám xưa của xóm Trám, nay là khu dân cư số 7. Theo tục truyền đây là ngôi miếu thờ bản thổ nữ thần Ngô Thị Thanh, con gái ông Ngô Quang Điện, người đã khai phá lập ra xóm Trám, dạy dân cấy cày để mưu sinh ổn định cuộc sống và chính là nơi thờ vật linh “Nõ Nường” biểu tượng vật âm dương của nam và nữ thể hiện sự mưu cầu sinh sôi, nảy nở của muôn đời, cầu cho “ Nhân khang vật thịnh”, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa mạng bội thu; nơi diễn ra lễ hội Trò Trám, một lễ hội phồn thực độc nhất vô nhị cổ xưa trên địa bàn tỉnh Phú Thọ còn lưu giữ được cho đến ngày nay. Trải qua thời gian cùng ảnh hưởng của biến thiên lịch sử, tác động của chiến tranh, thiên nhiên, thời tiết vào những năm 60 của thế kỷ 20 ngôi miếu cổ đã bị hử hỏng không còn gìn giữ được, cùng với đó do nhiều lý do khách quan, lễ hội Trò Trám cũng bị gián đoạn một thời gian dài không được tổ chức thường niên hàng năm. Thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa khóa VIII về xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đã bản sắc dân tộc, lễ hội Trò Trám được khôi khục, năm 1992 nhân dân xóm Trám và nhân dân xã Tứ Xã khơi dựng lại ngôi Miếu trên nền đất miếu cũ để phục vụ cho việc tổ chức lễ hội theo đúng nghi lễ hàng năm; năm 2002 nhân dân đóng góp, gia tâm công đức xây dựng lại ngôi miếu mới bên cạnh ngôi miếu cũ dịch chuyển về hướng bắc. Miếu Trò xã Tứ Xã là một kiến trúc tín ngưỡng ra đời sớm, miếu có kiến trúc nhỏ với kiến trúc kiểu chữ nhất, 1 gian 2 dĩ thờ dọc, là ngôi miếu cổ còn bảo lưu được những giá trị truyền thống của một làng Việt Cổ.