Kịch bản lời hát Trò Trám
1. VAI NGƯỜI CẦM LOA
Nói: ối… loa … là … loa … loa …loa … loa
Xin mời 2 bên hàng xứ giãn giãn ra, để cho phường Trám tôi ra trình trò
loa …loa…loa…ối … loa… là … loa …loa…loa.
2. VAI CẦM BIỂU
Biểu: Xuân về hội mở, mời hàng xứ ra xem phường Trám chúng tôi trình trò.
Người đế: 4 chữ gì trên 4 cái mẹt đấy anh ơi?
Biểu: 4 chữ này mà không biết à? Hàng xứ nghe này: đó là “tứ dân chi nghiệp”.
Đế: Tứ dân chi nghiệp nghĩa là gì?
Biểu: Tứ dân chi nghiệp nghĩa là: Sỹ – Nông – Công – Thương.
Đế: Sỹ là gì thế?
Biểu: Sỹ là: Dạy học.
Đế: Nông là gì thế?
Biểu: Nông là: Đi cày, đi cấy.
Đế: Công là gì thế?
Biểu: Công là Thủ công, quay tơ, dệt vải, thợ mộc tài ba.
Đế: Còn thương là gì thế?
Biểu: Thương là: Mua xuân bán xuân.
3. ĐÀN GIẰNG CỐI XAY
( Là vai giáo đầu chuyên đệm cho các vai khai khác)
Lên dây đàn, tay vặn, miệng nói:
- Két – két – két; kiết – kiết- kiết – kiết; cò lử xinh sằng.
- Phưng- phừng - phưng - phứng - phừng – phưng.
Ôi ối ồi a, bên ấy có nứng cùng chăng
Bên này lủng lẳng như giằng cối xay.
Phưng phừng –phưng phứng - phừng phưng.
Ôi ối ồi a, năm cũ đã qua bước sang năm mới tôi ra trình trò.
Trai thời giữ lấy nghiệp nho
Gái thì canh cửi chớ cho hỗn hào.
Ra đồng cái giúp, cái sào
Thấy đâu tát cá thì vào mà hôi.
Phưng- phừng - phưng - phứng - phừng - phưng
- Ôi ối ồi a, không đâu vui bằng phường ta
Đàn ông đi tát, đàn bà đi hôi
Bây giờ cấy hái xong rồi
Rủ nhau đi hội ta thời chơi xuân
Trai thanh tuổi độ đôi tuần
Gái 18 tuổi, thanh xuân đến thì
Ra đường người chẳng thiếu chi
Hai tay dan díu ta thì chơi xuân.
Phưng- phừng - phưng - phứng - phừng - phưng.
Ôi ối ồi a, xin đừng nghĩ phú lo bần
Bốn mùa chỉ có vui xuân làm đầu
Xuân xanh ai chẳng bắc cầu
Từ già chí trẻ ai hầu không xuân
Phưng- phừng - phưng - phứng - phừng - phưng
Ôi ối ồi a, công anh đắp đập be bờ.
Đừng cho người khác đem lờ đến đơm
Phưng- phừng - phưng - phứng - phừng – phưng.
Đấy mất công, đây cũng mất công
Đây mà mất ngủ đấy không được nằm.
Ai làm cho vú em xưng, cho bụng em ểnh cho lưng em gù.
Ấy là tại bố thằng cu đêm đêm nó chọc vào mu con rùa.
4. VUA ĐI CÀY
Vua: Thừa thiên kế trị
Đây Trẫm hiệu Thuấn - Nghiêu
Làm vua cho đáng làm vua
Làm vua phải ở cho vừa lòng dân
Thánh quân cho đáng thánh quân
Thánh quân phải biết thương dân nhọc nhằn
Dân còn nhiều lỗi khó khăn
Âu ta tạm gác việc quân đi cày
Bớ… này văn võ bá quan!
Đế: Dạ ! Dạ! Dạ…
Vua: Đánh voi ra, để ta đi cày trái núi Lịch Sơn
Vặt, diệt, họ voi đi!
5. TỐP CẤY
Ngúng nguẩy đi ra theo tiếng trống.
Trịch: Này chị em ơi!
Đế: Sao…
Hát ví: Người ta đi cấy lấy công
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề
Đế: Trông gì mà trông nhiều thế?
Hát ví: Trông trời trông đất trông mây
Trông mưa trông nắng trông ngày trông đêm
( Trông cho giữ chọn lời thề
Chồng đâu vợ đấy đi về có nhau.
Ôi ối ồi a, người ta đi cấy công
Tôi nay đi cấy lấy ông chủ nhà.
Dạng ngày lác đác mưa xa
Thắt lưng con cón chạy ra ngoài đồng
Một tay bó mạ em bồng
Một tay dẽ nước chia sông bổ dồn
Gót sen chắng quản lấm bùn
Mong cho nòi giống ta còn nở nhân
Ở đời khó nhất sự ăn
Vì hay ăn quả nên cần chồng cây
Mai ngày lúa tốt xanh cây
Được mùa được bát cơm đầy ta ăn)
(Tốp cấy hát trêu thợ mộc)
Hát ví:Này chị em ơi
Khi cấy nhớ chổng gốc lên
Ngọn thời cắm xuống mới nên mùa màng!
Đấy anh cả, anh hai đấy ơi!
6. TỐP THỢ MỘC
- Cười Ha ha ha ! các cô cấy gì mà hay thế
cấy thì gốc chổng lên trời, ngọn thời cắm xuống đất sao nên mùa màng được? phải như chúng anh đây này.
Tốp cấy hỏi: Chúng anh đây làm sao?
(Thợ mộc: Chúng anh đây là thợ bậc cao
Tốp cấy: Thợ bậc cao thì các anh làm những gì)
Thợ mộc hát trò:
Ôi ối ồi a, người ta sẻ gỗ trên ngàn
Anh đây cưa lấy một nàng đương tơ
Em tài bắt trạch sớm trưa
Anh chỉ giỏi sẻ, kéo cưa cùng phường
Cưa cò cưa kí cò cưa
Anh đánh thuyền ván anh đưa nàng về)
Ôi ối ồi a, Anh đây thợ mộc khéo thay
Đường soi trái trám anh hay mọi bề
Bốn cửa anh chạm bốn nghê
Bốn con nghê đực chầu về tổ tông
Bốn cửa anh chạm bốn rồng
Con thì rồng cuốn con thì rồng leo
Bốn cửa anh chạm bốn mèo
Đêm thì bắt chuột ngày leo xà nhà
Bốn cửa anh chạm bốn gà
Đêm thì nó gáy ngày ra bới vườn
Bốn cửa anh chạm bốn lươn
Con cuốn con quýt con tườn xuống ao
Bốn con em thích con nào
Hay là thích cả anh trao cho nàng.
Tốp cấy hát trêu thợ mộc: Anh đi làm thợ nơi nao?
Để em gánh đục gánh bào đi cho
Thợ mộc: Anh đi làm thợ trên trò
Cậy em gánh đục đến cho tận nhà
Thợ cấy: Anh đi em ở lại nhà
Con thơ em dạy mẹ già em thương
Thợ mộc: Anh đi làm thợ trong phường
Năm bữa nửa tháng việc xong anh về
7. THẦY ĐỒ - HỌC TRÒ
Bối cảnh:
- Thầy đồ: tay cầm doi, đầu đội khăn xếp, quần trắng, áo the, đi giày, bước ra:
- Trò: 3, 4 người mặc the dài, tay người cầm nghế, người cầm chiếu, cầm sách, vừa đi vừa nghịch, ướm đằng sau thầy.
---------------------
Thầy đồ: (tự giới thiệu): Tôi theo đạo Khổng Tử - Tên gọi Danh Kỳ, tự là Trọng, mộ thiết ư dao, lộ quốc chi tây nhất nhật xuất chư đệ tử.
Trò: Dạ thưa thầy, Nhất tự vi sư, bán tự vi sư thầy cho chúng con theo học với ạ.
Thầy nói: Các con ghe đây, trải chiếu ra, mài mực, mở sách để thầy viết bài cho mà học.
Học trò: ( nhái theo Banh sách ra – banh sách ra).
Thầy: Tiên học lễ, hậu học văn, ấu nhi học tráng nhi hành.
Trò: Tiên học lễ, hậu học văn, ấu nhi học cháo thiếu hành.
Thầy: Các con đọc sai rồi, các con đọc lại nghe chưa. Tiên học lễ, hậu học văn, ấu nhi học tráng nhi hành.
Trò: Tiên học lễ, hậu học văn, ấu nhi học tráng nhi hành.
------------------------
Thầy: Thiếu tiểu tu cần học, văn chương khả lập thân
Trò: Thiếu tiểu tu cần học, văn chương khổ vào thân.
Thầy: Các con đọc sai rồi, để thầy nhắc lại cho các con: Thiếu tiểu tu cần học, văn chương khả lập thân.
Trò: Thiếu tiểu tu cần học, văn chương khả lập thân.
---------------------------
Thầy: Tu thân tất hữu đức, tích thiện khả thành nhân. Hiền vi như quân tử, bất tiếu như tiểu nhân.
Các con học chữ nào phải quên ngay chữ ấy nghe chưa.
----------------------------
Học trò: Da Thưa thầy chữ gì đây ạ?
Thầy: Đây chữ trên là trên chữ dưới,
Học trò: Đây chữ trên là trên chự dưới,
Thầy: Chữ dưới lại nằm dưới chữ trên
Học trò: Chữ dưới lại nằm dưới chự trên.
Thầy: Chữ giữa là giữa xung quanh,
Trò: Chữ giữa là giựa xung quanh,
Thầy: Xung quanh là vành chữ giữa
Trò: Xung quanh là vành chữ giựa.
------------------
Thầy: Nhưng chữ gì thì chữ các con phải nhớ cho được hai chữ vương bần nghe chưa?
Trò: Thưa thầy hai chữ vương bần là gì ạ?
Thầy: Đây là chữ vương.
Trò: Chữ vương là gì ạ?
Thầy: Vương là vua, nghĩa là thay trời trị nước, vương ấy mới gọi là vua. Còn con mẹ bắt cua, chữ bần là khó đấy nghe con.
---------------------------
Trò: Dạ thưa thầy còn chữ gì đây ạ?
Thầy: Đó là chữ chi. ( Đồng thời lúc này học trò dưới nói là chữ chim – cười khúc khíc) Chi là cò, cò đói là cò khóc, cò no cò cười.
Thầy: Thôi các con nhé, các con học đủ rồi. Học xong rồi các con trả lại chữ cho thầy nào.
Trò: Thưa thầy, trả lại chữ cho thầy để thầy làm gì ạ?
Thầy: Để thầy còn đi dạy cho nhiều nhiều người khác nữa chứ.
Bối cảnh: Học trò bắt đầu đứng lên
Thầy: Thế thôi nhé, các con cố mà học, học đi học lại, học tái học hồi, học nhồi, học nhét học hết chữ thầy, bụng đầy văn chương.
Bối cảnh: Thầy trò cùng đi vào, cùng nói:
Thầy: Nông giả thiên, hạ chi đại bản, đủng đỉnh làm ăn thì ruộng cạn mạ già.
Trò: ối ối ồi a, học trò phải học sách kinh,
Tay cầm lấy bút quyệt tình nghiên đây
Học sao cho hết chữ thầy
Học nhồi học nhét bụng đầy văn chương
Chúng con chào thầy ạ….
8. MUA XUÂN BÁN XUÂN
Rao: Ai mua xuân nào! ai mua xuân đi
Đế: Xuân nào mà mua
Hát: Tôi lại đi bán xuân, ai lại mua xuân
Ố tình là xuân năm cũ, ố tình là xuân năm mới í a …
Ta bớ ru hời là bớ rư hời năm cũ đã qua
Là tôi đi bán xuân, rằng ai đến mua xuân, mời ai đến mua xuân.
Rao tiếp: Ai mua xuân nào! ai mua xuân đi
Đế: Người đâu mà đi bán xuân thế?
Hát: Em là con gái phường ta
Em đi buôn bán chợ xa, chợ gần
Em đi đã chín đôi chân
Đi hết ngõ điếm đến sân trình trò.
Kể từ đấu cám xâu cua
Ai thiếu em bán ai thừa em buôn.
Còn tiền chợ Máy chợ Mè
Hết tiền ngả mẹt ngồi lê chợ chiều
Con tôm con tép nói điêu
Mớ rau đấu cám liệu điều nói quanh.
Nói cho nghe ngọt nghe lành.
Rau dình cũng ngọt quả xanh cũng bùi.
Rao: Ai mua xuân nào! ai mua xuân đi.
Đế: Tôi mua xuân nào, tôi mua xuân đây.
Hát: Ớ xuân ta lại mừng đón í… í xuân,
Ớ toàn dân đi chẩy hội í.. a
Ớ toàn dân đi chẩy hội í.. a
Bớ đón xuân- xuân đã về
Bơ ơi hỡi, bớ đón xuân, xuân đã về
Xuân đã về mở hội Trò Trám ớ rằng quê ta
Xuân đã về mở hội Trò Trám ớ rằng quê ta
Rao: Ai mua xuân nào! ai mua xuân đi
Hát: Mua xuân kẻo hết xuân đi
Nay lần mai nữa còn gì là xuân
Mua xuân kẻo hết xuân rồi
Cái già thềnh thệch nó thời theo sau
9. NGƯỜI ĐÁNH LỜ
Đế: Cụ ơi! cụ già thế mà vẫn vẫn đi đánh lờ à?
Đánh lờ: Muốn ăn cá diếc phải đi đánh lờ thôi.
Hát: Ai ơi chớ bảo tôi già
Tôi còn gánh nổi bên ba cái lờ
Đế: Trong lờ của cụ có gì thế cụ ơi!
Lờ: Lờ này chẳng phải lờ không
Dăm ba con bấc nằm trong cái lờ
Đế: Thế cụ ở nhà đỡ phải vất vả hơn không?
Hát: Ối ối ồi a, làm trai tạu ruộng ba bờ
Mỗi người một cái chẳng nhờ cậy ai
Đế: Thề thì cụ vẫn còn khoẻ lắm cụ nhỉ?
Hát: Ai ơi chớ bảo tôi già.
Tôi còn tráng kiện bằng ba đương thì.
Công tôi đắp đập be bờ.
Đừng cho kẻ khác mang lờ đến đơm.
10. NGƯỜI ĐI CÂU
Câu: ( Xưng danh) Tôi đi câu cá đây.
Đế: không phải, anh ta đi câu gái đấy.
Người câu cá: Cần câu trúc đấy nhé!
Đế: Không phải, cần câu của anh ta bằng tre.
Người đi câu: Mồi nguộc đấy nhé!
Đế: Mồi bằng cọc buộc.
Người đi câu: Tay giơ cần câu và mồi nguộc: không phải đâu
Hát: Cần câu trúc anh đúc lưỡi câu vàng
Anh móc mồi nguộc, anh sang câu hồ
Người ta câu riếc, câu rô.
Tôi nay câu lấy một cô chưa chồng
Người ta câu bể câu sông
Tôi nay câu lấy con ông cháu bà
Có chồng thì nhả mồi ra
Chưa chồng thì cắn, thì nuốt, thì tha lấy mồi.
( Người ta câu riếc câu rô
Sao anh quanh quẩn mặt hồ Phường ta
Câu: Bao giờ xum họp một nhà
Con chày, con trắm có ta có mình)
11. TỘP KÉO – CUNG BÔNG
Hát xoan: Tình là tình tang tỉnh tang tình.
Anh đi việc nước chứ đã lâu
Ở nhà em cuốc đất í a trồng dâu chứ dâu nuôi tằm,
Chứ anh chàng rằng chàng hỡi chàng ơi.
Chứ anh chàng rằng chàng hỡi chàng ơi.
Chăn tằm em lại kéo tơ í ớ ơ
Dệt thành là thành tấm lụa í a gửi đi chứ đi cho chàng,
Chứ anh chàng rằng chàng hỡi chàng ơi
Chứ anh chàng rằng chàng hỡi chàng ơi
Cung bông ra:
Rao: Ai cung bông nào, ai cụng bông đi!
Hát trò: Mặc ai tay lười ngọn bè
Tôi ở phường trám làm nghề cung bông
Cô nào bông cán đã xong
Muốn đi kịp chợ, đón cung anh vào.
Nữ hát: Xin đừng quản thấp so cao
Bông em đã nở anh vào mà cung
Nữ hát: Thế là nhất sợi nhì bông
Vừa cán vừa kéo chẳng thông một ngày.
Sợi lôi ra bằng cổ chày
Phường chài đến hỏi mua dây kéo thuyền
Nữ hát: Sợi này em bán chợ phiên
Mua đắt, bán rẻ- năm tiền lấy ba
Bán xong lê la hàng quà
Sáng ngày xúc miệng hết ba mươi đồng
Mặt trời ngả bóng cây sung
Ăn quà sấp nữa món bông đi đời.
Hát tập thể:
Tôi thấy con cò bay trên cánh đồng xanh ngát
Tôi thấy con cò, con cốc ối rằng con le
Con cốc, con cốc là cốc nó lặn
Con le, con le là le nó lội
Rằng để con cò
Rằng để con cò, con cò nó bay là nó i í bay, là nó i í bay.
Con cò, mày bay từ thấp mới lên cao….
ơ …ờ ….ơ…. ớ…. ơ….
Con cò, mày bay từ thấp mới lên cao í…..
Đưa tin là đưa tin Tứ xã
Đưa tin là đưa tinTứ xã
Rằng mở Hội trò – rằng mở í..i.. hội trò
Phường trám quê em là quê chúng em
Là quê chúng em….